Τα τελευταία δύο χρόνια, υπό την πίεση της μαζικής προσφυγικής κίνησης, το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα αποτελεί σημείο κεντρικής πολιτικής αναφοράς στην ευρωπαϊκή ατζέντα αλλά και σε αυτήν των επί μέρους εθνών-κρατών. Ειδικά στην Ελλάδα, λόγω και της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης, βιώνουμε από τη μία τις βίαιες και ρατσιστικές πολιτικές κράτους και κυβέρνησης, πάντα υπό τις ευρωπαϊκές υπαγορεύσεις, αλλά από την άλλη την ανάπτυξη ενός κινήματος αλληλεγγύης και διεκδίκησης, με έμφαση στην οργάνωση αντιπαραδειγμάτων αλλά και την αξίωση συγκρότησης κοινωνικής ισχύος και παρέμβασης στο συσχετισμό.
Η μετανάστευση και η προσφυγιά αποτελούν μια αντίδραση στις άδικες και καταπιεστικές συνθήκες των χωρών προέλευσης και δε νοείται αποκομμένη από την ευρύτερη οικονομική, πολιτική και οικολογική κρίση του καπιταλισμού. Δεν αποτελούν ένα ειδικό πρόβλημα προς διαχείριση, αλλά είναι άρρηκτα δεμένες με το κοινωνικό ζήτημα, την παγκόσμια ανισότητα, τους πολέμους και τον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό. Όπως, λοιπόν, το πρόβλημα δεν είναι ουδέτερο, τυχαίο ή φυσικό, έτσι και οι “λύσεις” που προτείνονται δεν μπορούν να είναι ουδέτερες και τεχνοκρατικές, αλλά εμπεριέχουν και εκφράζουν τα συμφέροντα των ισχυρών, των αρχουσών τάξεων και των πολιτικών ελίτ.
Υπό αυτό το πρίσμα αντιλαμβανόμαστε το κλείσιμο των συνόρων και της βαλκανικής οδού, τη συμφωνία μεταξύ Ευρώπης και Τουρκίας, τις επαναπροωθήσεις, την ένταση του συνοριακού ελέγχου με την αναβαθμισμένη δράση της Frontex και του ΝΑΤΟ, την κατασκευή κλειστών κέντρων κράτησης στην ηπειρωτική Ελλάδα και την λειτουργία των hot-spot στα νησιά, το απογυμνωμένο νομικό καθεστώς του πρόσφυγα. Πρόκειται για ένα πλέγμα πολιτικών που βασίζεται στη λογική της αποτροπής και του ελέγχου της προσφυγικής κίνησης, στην κατασκευή του εσωτερικού εχθρού και του δόγματος της ασφάλειας, στην καταστολή των αγώνων στο εσωτερικό των χωρών, στην πειθάρχηση των υποτελών τάξεων, στον αποκλεισμό από την πρόσβαση σε δικαιώματα και ελευθερίες. Η αντιπαράθεση του πυρήνα της ΕΕ με τις απροκάλυπτα ρατσιστικές κυβερνήσεις είναι μόνο προσχηματική αφού σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητούνται ο εξευρωπαϊσμός της μεταναστευτικής πολιτικής ως η μόνη ορθολογική και αναγκαία πολιτική ούτε οι εθνικές στρατηγικές, ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μόνο άμοιρη ευθυνών δεν είναι στο βαθμό που αποδέχεται και εφαρμόζει πλήρως τις παραπάνω πολιτικές.
Με αυτά τα δεδομένα είναι επιτακτική η ανάπτυξη του πολιτικού ανταγωνισμού προς αυτές τις επιλογές από πλευράς κυρίαρχων και η ανάπτυξη των δικών μας αιτημάτων με δυναμισμό, με θετικό πρόσημο και κοινωνική γείωση αλλά και παρέμβαση στους πολιτικούς κόμβους που αναδεικνύονται. Αιχμή του δόρατος σε αυτές τις διεργασίες πρέπει να είναι η ακύρωση της ρατσιστικής ευρωτουρκικής συμφωνίας μαζί με την παράλληλη ανάδειξη ενός άλλου υποδείγματος μεταναστευτικής και προσφυγικής πολιτικής που θα σέβεται τους ανθρώπους, τα δικαιώματά τους και τις ανάγκες τους. Προκειμένου αυτή η διαδικασία να αξιώνει νίκες χρειάζεται ένα ηγεμονικό κοινωνικό μπλοκ, που θα διαδρά με το προσφυγικό και μεταναστευτικό υποκείμενο και θα επιζητά συνολικά μια άλλη κοινωνική οργάνωση στη βάση της ισότητας, της αλληλεγγύης και της συμμετοχής.
Πρώτο μας μέλημα είναι η εναντίωση στον στρατοπεδικό εγκλεισμό των καμπς και των hot-spots, στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στο εσωτερικό τους και στην απομόνωσή τους απ' τον αστικό ιστό. Για μας χρειάζονται μικρές στεγαστικές δομές στο εσωτερικό των πόλεων, με ελευθερία στο εσωτερικό τους και πλήρη κάλυψη των βιοτικών αναγκών, ανοιχτές στις επιμέρους τοπικές κοινωνίες, στις πρωτοβουλίες των πολιτών και τις αλληλέγγυες δομές, δίνοντας την ευκαιρία στους μετανάστες και τους πρόσφυγες να ενταχθούν στην κοινωνία, αλλά και την ευκαιρία σε όλους και όλες εμάς να μετασχηματίσουμε τις γειτονιές μας και τις σχέσεις μας με τον Άλλον. Πρέπει, λοιπόν, άμεσα να αναπτύξουμε ένα μαζικό κίνημα διεκδίκησης, με συγκεκριμένες και απτές προτάσεις που να εξυπηρετούν το παραπάνω πλαίσιο και θα πιέζουν την κυβέρνηση και το κράτος να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Προκειμένου αυτός ο αγώνας να είναι όντως ελπιδοφόρος με όρους νίκης και πραγματικά μετασχηματιστικός, θα πρέπει να αναπτύξουμε επικοινωνία και συντονισμό με τους ίδιους τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που μένουν έγκλειστοι και απομονωμένοι σε καμπς και hot-spots. Καλούμαστε να στηρίξουμε τις πρωτοβουλίες αγώνα που παίρνουν στην καθημερινότητά τους, να λειτουργήσουμε με όρους συμπαράστασης και συνεργασίας για την δική τους οργάνωση των διεκδικήσεων και των αιτημάτων τους, αναπτύσσοντας πάγιους συντονισμούς, κοινές μορφές οργάνωσης και πρωτοβουλίες αλληλεγγύης. Καλούμαστε, βέβαια, να λαμβάνουμε υπόψιν τις ιδιαιτερότητες μεταξύ νησιών και πόλεων και τις αναγκαίες προσαρμογές στην τοπική κατάσταση, καθώς και να συγκρουόμαστε, με κοινωνικό και απτό πρόσημο, με τις ρατσιστικές και φασιστικές κινήσεις.
Βασικό μας αίτημα, επίσης, είναι η ανάπτυξη πολιτικών κοινωνικής ένταξης, καθολικής και ισότιμης πρόσβασης σε δικαιώματα όπως η παιδεία και η υγεία. Ως τώρα έχουν δοθεί σημαντικοί επιμέρους αγώνες για την ένταξη των προσφυγόπουλων στα σχολεία και παρά τις όποιες σημαντικές νίκες, οι διεκδικήσεις αυτές χρειάζεται να πάρουν κεντρικότερες μορφές έκφρασης και πιο οργανωμένη δράση. Συγκεκριμένα, χρειάζονται πιο πάγιες πρωτοβουλίες διεκδίκησης αλλά και συνολικότερες καμπάνιες που θα αξιώνουν κοινωνική ηγεμονία, αρθρώνοντας έναν λόγο που θα εκφράζει τη βούληση να ζήσουμε όλοι και όλες μαζί, να αγωνιστούμε όλοι και όλες μαζί, να αλλάξουμε την κοινωνία όλοι και όλες μαζί, ντόπιοι και μετανάστες και πρόσφυγες.
Η διαδικασία αυτή μπορεί να ξεκινά από μικρές και επιμέρους διεκδικήσεις, θα συνολικοποιείται σε συγκεκριμένα αιτήματα και θα βάζει ακόμα ως αιχμή μια διεργασία νομιμοποίησης και ανανέωσης του πολιτικού ασύλου που μπορεί να αποτελεί μια επιλογή που θα σέβεται την αξιοπρέπεια των ανθρώπων που με ενεργό και δυναμικό τρόπο διεκδίκησαν και διεκδικούν ζωή απέναντι στο θάνατο. Βέβαια, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε την ανάγκη για ελευθερία της μετακίνησης εντός της ΕΕ αλλά και προς αυτή, απαντώντας στις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες των προσφύγων και των μεταναστών.
Προκειμένου οι κινήσεις αυτές να είναι αποτελεσματικές και μετασχηματιστικές χρειάζονται αυτοί οι τρόποι οργάνωσης των αγώνων μας που θα καθρεφτίζουν την κοινωνία που οραματιζόμαστε. Αυτό σημαίνει περισσότερη έμφαση στον κοινωνικό ακτιβισμό, σε πρωτοβουλίες όπως οι καταλήψεις στέγασης προσφύγων, στη δημιουργία δομών αλληλεγγύης. Συμμετέχοντας απ' την πρώτη μέρα μέχρι και σήμερα στον χώρο στέγασης προσφύγων City Plaza που λειτουργεί αυτοοργανωμένα και με κοινωνική συμμετοχή, ενός κατειλημμένου εφταόροφου ξενοδοχείου στο κέντρο της Αθήνας που για χρόνια ρήμαζε άδειο και αναξιοποίητο, έχουμε βιώσει με τον πιο δυναμικό τρόπο την δημιουργία μιας κοινής κοινότητας ντόπιων και προσφύγων. Με δομές που αυτοδιαχειριζόμαστε μαζί με τους πρόσφυγες, όπως κουζίνα, ιατρείο, ενισχυτική διδασκαλία, νηπιαγωγείο κλπ και με μοναδικό όπλο την αλληλεγγύη μας, καλύπτουμε μια σειρά αναγκών της καθημερινότητας με όρους αξιοπρεπούς διαβίωσης, μεριμνώντας για την κοινωνικοποίηση των προσφύγων μέσα στην πόλη μας και αναλαμβάνοντας από κοινού την ευθύνη της λειτουργίας ενός τόσο μεγάλου εγχειρήματος. Παράλληλα έχουμε καταφέρει να λειτουργήσει ο χώρος ως ένα ανοιχτό κέντρο αγώνα που οργάνωσε αρκετές κινηματικές διαδικασίες, μεταξύ των οποίων και κατάφερε να γράψει τα παιδιά των οικογενειών που ζουν μαζί μας στα σχολεία της γειτονιάς, και επιδιώκουμε από δω και πέρα να παίξει ακόμα πιο ενεργό και κεντρικό ρόλο στην οργάνωση αντιστάσεων.
Ακόμα, συμμετέχοντας σε αλληλέγγυες δομές εκμάθησης ελληνικών και κοινωνικοποίησης, όπως το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, το Στέκι Μεταναστών και το Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών και Προσφύγων, έχουμε βιώσει πόσο σημαντική βοήθεια αποτελούν για μια σειρά ανθρώπων προκειμένου να ενταχθούν στην κοινωνία και τις κοινότητές μας, ψηλαφώντας παράλληλα έναν άλλο κόσμο που θα χωρά πολλούς κόσμους.
Οι παραπάνω δομές λειτουργούν ανοιχτά, στη βάση της συνέλευσης του κάθε εγχειρήματος, από τους ανθρώπους που καθημερινά προσφέρουν χρόνο και ενέργεια στην προσπάθεια να ζήσουμε όλοι και όλες μαζί, με ένα άλλο αξιακό πλαίσιο και ένα καθεστώς ισότητας, αλληλεγγύης και ελευθερίας. Όποιος ή όποια θέλει να γίνει συμμέτοχος/η σε αυτή τη διαδικασία μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μας στα τραπεζάκια μας στον 4ο, στα αμφιθέατρα ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (fb: ΑΡιστερή ΕΝότητα Φιλοσοφικής, e-mail: aren.fls@gmail.com).
